Μετάβαση στο βασικό περιεχόμενο
Συμπληρώματα

Δουλεύουν τελικά τα Testosterone Boosters; 5 συμπληρώματα “υπό εξέταση”

Δουλεύουν τελικά τα Testosterone Boosters; 5 συμπληρώματα “υπό εξέταση”
Liam Agnew
Aθλητικός Διατροφολόγος και Personal Trainer4 χρόνια πριν
Προβολή του προφίλ του Liam Agnew

Η τεστοστερόνη είναι η πιο ισχυρή αναβολική (μυϊκή ανάπτυξη) ορμόνη και η λήψη της σε μεγάλες δόσεις μπορεί να μεταλλάξει το σώμα σου. Η μυϊκή ανάπτυξη και η ταυτόχρονη απώλεια λίπους είναι αυτό που επιθυμούν σχεδόν όλοι όσοι φροντίζουν το σώμα τους και γυμνάζονται. Και φυσικά μην ξεχνάμε το πλεονέκτημα της αύξησης της libido το οποίο κάνει τον κόσμο να θέλει να ενισχύσει την τεστοστερόνη του ακόμα περισσότερο.

Τιείναιτα testosterone boosters;

Τα Testosterone boosters είναι συμπληρώματα διατροφής τα οποία πιστεύεται ότι βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης του σώματος. Είναι συνήθως φυσικά συστατικά όπως εκχυλίσματα βοτάνων τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί στην αρχαία ιατρική.1 Παράδειγμα αποτελεί tribulus terrestris και το Ginseng (Eurycoma longifolia Jack).

Υπάρχουν επίσης κάποια περισσότερο παραδοσιακά συμπληρώματα τα οποία λόγω της ευρείας σειράς πλεονεκτημάτων τους μπορούν να βοηθήσουν στην διατήρηση της παραγωγής της τεστοστερόνης. Παράδειγμα αποτελεί η βιταμίνη D και το ZMA.

βιταμίνη d

Χρειάζεται να ενισχύσεις την τεστοστερόνη σου;

Η αύξηση της τεστοστερόνης έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την μυϊκή μάζα, βελτιώνει την δύναμη και μειώνει το λίπος.2 Όσο υψηλότερα τα επίπεδα τεστοστερόνης, τόσο πιο έντονα γίνονται αυτά τα αποτελέσματα.3

Για τους υγιείς άνδρες, με επίπεδα τεστοστερόνης εντός των κανονικών ορίων, η έρευνα δείχνει ότι η αύξηση της τεστοστερόνης που είναι εντός ορίων δεν είναι προς το παρόν ξεκάθαρη.4

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή και να προκαλέσουν πτώση της τεστοστερόνης κάτω από τα φυσιολογικά όρια.

Σε αυτή την περίπτωση, υπάρχουν ενθαρρυντικά ευρήματα για κάποια συμπληρώματα τα οποία συμβάλλουν στην αύξηση της τεστοστερόνης σε φυσιολογικά επίπεδα.1

Αυτό μπορεί να είναι πρόσφορο για τους ηλικιωμένους άνδρες, καθώς η τεστοστερόνη μειώνεται φυσικά καθώς μεγαλώνουν.5 Η τεστοστερόνη φτάνει κορυφή περίπου όταν ο άνδρας φτάσει 30 ετών και αρχίζει να πέφτει 1-2% της τεστοστερόνης ετησίως από εκείνο το σημείο και μετά.5

Επιπρόσθετα, η υπερπροπόνηση6, οι περίοδοι με χρόνιο άγχος7, η έλλειψη ύπνου,8 η ακραία απώλεια βάρους (ειδικά αν ακολουθείς μια δίαιτα χαμηλών λιπαρών)9 και η μακροπρόθεσμη αρρώστεια10μπορεί πιθανώς να μειώσουν την τεστοστερόνη.

Κάποια δείγματα ότι η τεστοστερόνη μπορεί να είναι χαμηλή είναι η έλλειψη της βελτίωσης της απόδοσης ή η απώλεια βάρους και μυϊκής μάζας, το αυξημένο σωματικό λίπος, η έλλειψη ζωτικότητας, η έλλειψη libido και η πτώση στην διάθεση.2

Σε τέτοιες περιπτώσεις, προτείνεται η αναζήτηση ιατρικής συμβουλής. Ωστόσο, μπορεί να είναι πιθανό να αυξήσεις τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης με συγκεκριμένα συμπληρώματα διατροφής.

Πέντε από τα πιο δημοφιλή testosteroneboosters

1. D-Aspartic Acid / D-ΑσπαρτικόΟξύ

Το D-Aspartic acid (DAA) είναι ένα αμινοξύ που βρίσκεται στους αναπαραγωγικούς ιστούς και παίζει ρόλο στη ρύθμιση των ορμονών.11

Η τεστοστερόνη του σώματός σου ρυθμίζεται από τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-γοναδίας (HPG), ένα δίκτυο με το οποίο επικοινωνούν τα νευρικά και αναπαραγωγικά συστήματα του σώματός σου.12 Η αύξηση της ποσότητας DAA σε βασικές θέσεις όπως ο υποθάλαμος, η υπόφυση και οι όρχεις έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την παραγωγή τεστοστερόνης.11

Σε μια μελέτη όπου οι άνδρες με χαμηλή τεστοστερόνη και καμία εμπειρία προπόνησης έλαβαν 3 g DAA για 12 ημέρες, τα επίπεδα τεστοστερόνης αυξήθηκαν κατά 42%.11

Ωστόσο, σε άνδρες με φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης, με διετή εμπειρία σε προπόνηση, το d-ασπαρτικό δεν παρουσίασε αύξηση μυϊκή μάζας ή δύναμης.13

Στην πραγματικότητα, στα άτομα με προπονητική εμπειρία, παρουσιάστηκαν αρνητικά αποτελέσματα στις πιέσεις πάγκου με σωματικό βάρος. Κατά τη λήψη μιας δόσης 6g την ημέρα, οι νευρικές προσαρμογές που απαιτούνται για την αύξηση της αντοχής αμβλύνθηκαν.13

Περίληψη

Το D-ασπαρτικό οξύ μπορεί να δουλέψει εάν δεν έχεις εμπειρία προπόνησης ή αν έχεις χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης. Σε αυτή την περίπτωση, 3 g ημερησίως θα ήταν μια κατάλληλη δοσολογία. Ωστόσο, αν έχεις προπονητική εμπειρία, το d-ασπαρτικό οξύ πιθανότατα δεν θα δουλέψει, καθώς έχει αποδειχθεί ότι έχει μια πιθανή εξασθενητική επίδραση στο κέρδος της δύναμης.

2. Tribulus Terrestris

Το Tribulus terrestris (TT) αποτελεί ένα δημοφιλές συμπλήρωμα testosterone booster. Πρόκειται για ένα εκχύλισμα βοτάνου το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί στην αρχαία Ελληνική, Κινέζικη και Ινδιάνικη Ιατρική. Οι ισχυρισμοί για την πιθανή αύξηση της libido εξηγεί την φήμη που έχει αυτό το συμπλήρωμα.14

Ο τρόπος με τον οποίο πιστεύεται ότι το Tribulus terrestris (TT) ενισχύει την τεστοστερόνη είναι μέσω της αύξησης της δραστηριότητας των υποδοχέων ανδρογόνων (μια πρωτεΐνη που συνδέεται με την τεστοστερόνη) στον εγκέφαλο. Αυτό στη συνέχεια προκαλεί στον εγκέφαλο απελευθέρωση περισσότερης ωχρινοτρόπους ορμόνης (LH). Με τη σειρά της, η LH θα διεγείρει περισσότερη παραγωγή τεστοστερόνης στους όρχεις και επομένως θα αυξήσει τα επίπεδα τεστοστερόνης στον ορό.14

Αυτή είναι η θεωρία τουλάχιστον. Ωστόσο, οι περισσότερες από τις ενδείξεις που μπορούν να ενθαρρυνθούν τη χρήση ΤΤ έχουν πραγματοποιηθεί σε μελέτες σε ζώα όπως αρουραίοι και πρωτεύοντα θηλαστικά. Ακόμα και σε αυτά, τα δεδομένα είναι κάπως ασαφή.14

Σε κλινικές δοκιμές που διεξήχθησαν σε ανθρώπους, μέχρι στιγμής υπάρχουν πολύ λίγα στοιχεία που δείχνουν ότι το ΤΤ θα ενισχύσει την τεστοστερόνη με στατιστικά σημαντικό τρόπο.14

3. Ginseng (Eurycoma longifolia Jack)

Το Ginseng έχει αρκετά διαφορετικά ονομάτα ανάλογα την περιοχή (Malaysian Ginseng, Tongkat ali andTung Saw) και αποτελεί ένα δημοφιλές ιατρικό πλάνο.15

Ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της τεστοστερόνης σου είναι αυξανόμενος ο ρυθμός με τον οποίο απελευθερώνεται η ελεύθερη τεστοστερόνη από τη δεσμευτική ορμόνη της, τη σεξουαλική ορμόνη που δεσμεύει τη σφαιρίνη.15

Σε μια μελέτη που έγινε σε ηλικιωμένους άνδρες με χαμηλή τεστοστερόνη, 200mg Ginseng κάθε μέρα για ένα μήνα βοήθησαν να αποκατασταθούν τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης σε φυσιολογικά επίπεδα.15

Υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι το Ginseng μπορεί να βελτιώσει το προφίλ ορμονών του στρες σου - για παράδειγμα, την σχέση μεταξύ κορτιζόλης και τεστοστερόνης.16 Ουσιαστικά, η κορτιζόλη, η οποία είναι η ορμόνη στρες του σώματός σου, μειώνεται και η τεστοστερόνη αυξάνεται. Αυτές οι επιδράσεις εντοπίστηκαν σε μια μελέτη που διερεύνησε την επίδραση των 200mg Ginseng στο άγχος και τη διάθεση σε μετρίως στρεσαρισμένους άνδρες και γυναίκες. Είναι ενδιαφέρον ότι η μελέτη έδειξε επίσης ότι το Ginseng μείωσε την ένταση, τη σύγχυση και το θυμό.

Η συμπλήρωση με το Ginseng μπορεί συνεπώς να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου πτώσης της τεστοστερόνης σου λόγω ψυχολογικού στρες.

Περίληψη

Το Ginseng είναι ένα δημοφιλές φαρμακευτικό φυτό που θα μπορούσε να αυξήσει τα επίπεδα τεστοστερόνης στα ηλικιωμένα αρσενικά με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης. Θα μπορούσε επίσης να συμμετέχει στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης της ορμόνης του στρες και είναι γνωστό ότι μειώνει το άγχος, τη σύγχυση και τον θυμό τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.

4. Βιταμίνη D

Η βιταμίνη D παρέχει ένα ευρύ φάσμα ωφελειών για το σώμα, καθώς θεωρείται αναγκαία για τις φυσιολογικές σωματικές λειτουργίες και όχι απλώς ένα συμπλήρωμα για τα επίπεδα τεστοστερόνης. Η βιταμίνη D παίζει ρόλο στη μυϊκή λειτουργία, διατηρώντας την υγεία των οστών και μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σου σύστημα.17

Λόγω των ενζύμων που σχηματίζει η βιταμίνη D και τα οποία βρίσκονται στους όρχεις, έχει προταθεί ότι η βιταμίνη D μπορεί να παίζει ρόλο στην παραγωγή αρσενικών αναπαραγωγικών ορμονών όπως η τεστοστερόνη.18

Έχουν βρεθεί αποδεικτικά στοιχεία ότι στα υπέρβαρα αρσενικά που προσπαθούν να χάσουν βάρος σε μια περίοδο 12 μηνών, η μακροπρόθεσμη συμπλήρωση της βιταμίνης D συνέβαλε στην αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης.19

Ωστόσο, οι μετέπειτα μελέτες δεν το υποστηρίζουν ακόμη αυτό και η απόδειξη ότι η βιταμίνη D αυξάνει τα επίπεδα τεστοστερόνης σε υγιείς άνδρες είναι αρκετά αδύναμη.20

Με βάση τα παραπάνω, ένας πιθανός τρόπος με τον οποίο η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της τεστοστερόνης είναι με τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης. Οι περίοδοι ασθένειας έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τα επίπεδα τεστοστερόνης 9 και τα στοιχεία δείχνουν ότι η ημερήσια πρόσληψη 1000 IU (οι διεθνείς μονάδες χρησιμοποιούνται ως μετρήσεις για λιποδιαλυτές βιταμίνες όπως D, E και K) βιταμίνης D μπορούν να βελτιώσουν την ανοσία.21

Αν και μια μικρή ποσότητα βιταμίνης D βρίσκεται στη διατροφή, η πλειοψηφία της βιταμίνης D μας προέρχεται από την έκθεση στο ηλιακό φως.21 Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες, η πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να είναι περιορισμένη. 21 Σε άλλες χώρες όπως η Ελλάδα, δεν ισχύει απόλυτα αυτό. Αυτό σημαίνει ότι η συμπλήρωση με τη βιταμίνη D μπορεί να αξίζει τον κόπο ανεξάρτητα από την επίδρασή της στην παραγωγή τεστοστερόνης.

5. ZMA

Το ZMA αποτελείται από ασπαρτική μονομεθειονίνη ψευδαργύρου, το ασπαρτικό μαγνήσιο και την βιταμίνη Β6. Λόγω των χαμηλών επιπέδων ψευδαργύρου και μαγνησίου που οδηγούν σε μείωση της παραγωγής τεστοστερόνης στο σώμα σου, η θεωρία είναι ότι η συμπλήρωση του ZMA μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης.22

Ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο επίσης χάνονται στον ιδρώτα, οπότε αν γυμνάζεσαι τακτικά σε υψηλή ένταση, μπορεί να πάσχεις από χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου και μαγνησίου και ενδεχομένως υπάρχει μεταγενέστερη πτώση της παραγωγής τεστοστερόνης.23

Η απόδειξη γι 'αυτό, όμως, παραμένει χωρίς αποκλεισμούς. Η μόνη μελέτη που δείχνει ότι το ZMAαυξάνει τα επίπεδα τεστοστερόνης εκτελέστηκε σε νεαρούς Αμερικανούς ποδοσφαιριστές, επιπέδου κολλεγίου.24 Διαπίστωσαν ότι 8 εβδομάδες συμπλήρωσης ZMA κατά τη διάρκεια της προ-σεζόν αύξησε την ελεύθερη και τη συνολική τεστοστερόνη. Ωστόσο, περαιτέρω μελέτες δεν το υποστήριξαν.22

Ένας λιγότερο άμεσος τρόπος με τον οποίο το ZMA μπορεί να βοηθήσει με την τεστοστερόνη είναι μέσω της επίδρασης που μπορεί να έχει στον ύπνο σου. Ο ψευδάργυρος, ένα συστατικό του ZMA, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να βελτιώσει τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου λόγω του ρόλου του στο κεντρικό νευρικό σύστημα.25

Αυτό μπορεί να είναι σημαντικό, καθώς η έλλειψη ύπνου μπορεί να μειώσει την τεστοστερόνη σου.8Μια μελέτη που εξετάζει τη σύγκριση μεταξύ 8 ωρών και 5 ωρών ύπνου έδειξε ότι 5 ώρες ύπνου μείωσε τα επίπεδα τεστοστερόνης κατά 10-15%.8

Η συμπλήρωση του ZMA μπορεί συνεπώς να αυξήσει τα επίπεδα τεστοστερόνης σου εάν πάσχεις από έλλειψη ύπνου.

fit man who keeps a ball

Δουλεύουν τα TestosteroneBoosters;

Παρά το γεγονός ότι πολλά λέγονται για τα  βοτανικά εκχυλίσματα και την επίδρασή τους σε μυϊκά κέρδη, υπάρχουν λίγα στοιχεία που δείχνουν ότι οποιαδήποτε συμπληρώματα ενίσχυσης της τεστοστερόνης έχουν μεγάλη επίδραση.

Ένας πολύ πιο ισχυρός τρόπος για να βελτιώσεις την τεστοστερόνη σου είναι να ακολουθήσεις μια υγιεινή διατροφή, να κοιμάσαι άφθονα με ύπνο καλής ποιότητας και να ακολουθήσεις με συνέπεια την προπόνηση αντοχής για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ανεπιθύμητες ενέργειες από τα TestosteroneBoosters

Παρά το γεγονός ότι τα testosterone boosters έχουν μικρή επίδραση στην τεστοστερόνη σου, οι υπερβολικές ποσότητες μπορεί να είναι ακόμα επικίνδυνες. Υπήρξαν πολυάριθμες περιπτώσεις νεφρικής και ηπατικής βλάβης και κοιλιακού πόνου.26

Με λίγα λόγια

Αν και η συμπλήρωση με ενισχυτικά τεστοστερόνης είναι απίθανο να μεταμορφώσουν τη σωματική σου διάπλαση αν έχεις υγιή επίπεδα τεστοστερόνης, μπορεί να υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις όπου τα συμπληρώματα αυτά συμβάλλουν στη διατήρηση της παραγωγής και ακόμη και στην αποκατάσταση χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης σε φυσιολογικά επίπεδα.

Οι ενισχυτές τεστοστερόνης και άλλα ολιστικά συμπληρώματα μπορεί να σε βοηθήσουν να βελτιώσειςτα επίπεδα στρες σου, και αυτό να είναι ιδιαίτερα επωφελές όταν οι έχεις αρκετό στες.

Η λήψη ακραίων δόσεων ενισχυτών τεστοστερόνης μπορεί να είναι επικίνδυνη και υπάρχουν αναφορές για υπερβολικές ποσότητες που προκαλούν νεφρική και ηπατική βλάβη.

Ο καλύτερος τρόπος για να αυξήσεις την τεστοστερόνη σου είναι η τακτική μακροχρόνια προπόνηση με βάρη σε συνδυασμό με μια υγιεινή διατροφή και έναν καλό ύπνο.

Τα άρθρα μας προορίζονται για εκπαιδευτικούς και πληροφοριακούς σκοπούς και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως ιατρικές συμβουλές. Για οποιαδήποτε διευκρίνηση, είτε αλλαγές στο διατροφικό σας πρόγραμμα είτε λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής, συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας επαγγελματία διατροφολόγο ή γιατρό.

Βιβλιογραφικές αναφορές:

 

  1. Gunnels, T. and Bloomer, R. (2014). Increasing Circulating Testosterone: Impact of Herbal Dietary Supplements.Journal of Plant Biochemistry & Physiology, 2(2).
  2. Tyagi V., Scordo M., Yoon R. S., Liporace F. A., Greene L. W. Revisiting the role of testosterone: are we missing something?Revista de Urología. 2017;19(1):16–24.
  3. Bhasin, S., Woodhouse, L., Casaburi, R., Singh, A., Bhasin, D., Berman, N., Chen, X., Yarasheski, K., Magliano, L., Dzekov, C., Dzekov, J., Bross, R., Phillips, J., Sinha-Hikim, I., Shen, R. and Storer, T. (2001). Testosterone dose-response relationships in healthy young men.American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism, 281(6), pp.E1172-E1181.
  4. Melville, G., Siegler, J. and Marshall, P. (2015). Three and six grams supplementation of d-aspartic acid in resistance trained men. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 12(1).
  5. Araujo AB, Wittert GA: Endocrinology of the aging male. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2011, 25(2):303–19.
  6. Cadegiani, F. and Kater, C. (2017). Hormonal aspects of overtraining syndrome: a systematic review.BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation, 9(1).
  7. BERNTON, E., HOOVER, D., GALLOWAY, R. and POPP, K. (2006). Adaptation to Chronic Stress in Military Trainees.Annals of the New York Academy of Sciences, 774(1), pp.217-231.
  8. Leproult, R. (2011). Effect of 1 Week of Sleep Restriction on Testosterone Levels in Young Healthy Men.JAMA, 305(21), p.2173
  9. Luppa, P., Munker, R., Nagel, D., Weber, M. and Engelhardt, D. (1991). Serum androgens in intensive-care patients: correlations with clinical findings.Clinical Endocrinology, 34(4), pp.305-310.
  10. Topo, E., Soricelli, A., D’Aniello, A., Ronsini, S. and D’Aniello, G. (2009). The role and molecular mechanism of D-aspartic acid in the release and synthesis of LH and testosterone in humans and rats.Reproductive Biology and Endocrinology, 7(1), p.120.
  11. Melville, G., Siegler, J. and Marshall, P. (2017). The effects of d-aspartic acid supplementation in resistance-trained men over a three month training period: A randomised controlled trial. PLOS ONE, 12(8), p.e0182630.
  12. Kaprara, A. and Huhtaniemi, I. (2018). The hypothalamus-pituitary-gonad axis: Tales of mice and men.Metabolism, 86, pp.3-17.
  13. Qureshi, A., Naughton, D. and Petroczi, A. (2014). A Systematic Review on the Herbal ExtractTribulus terrestrisand the Roots of its Putative Aphrodisiac and Performance Enhancing Effect.Journal of Dietary Supplements, 11(1), pp.64-79.
  14. Tambi MI, Imran MK, Henkel RR: Standardised water-soluble extract of Eurycoma longifolia, Tongkat ali, as testosterone booster for managing men with late-onset hypogonadism. Andrologia. 2012, 44(Suppl 1):226–30.
  15. Talbott, S., Talbott, J., George, A. and Pugh, M. (2013). Effect of Tongkat Ali on stress hormones and psychological mood state in moderately stressed subjects.Journal of the International Society of Sports Nutrition, 10(1).
  16. Owens, D., Allison, R. and Close, G. (2018). Vitamin D and the Athlete: Current Perspectives and New Challenges.Sports Medicine, 48(S1), pp.3-16.
  17. Blomberg Jensen, M. (2012). Vitamin D metabolism, sex hormones, and male reproductive function.REPRODUCTION, 144(5), p.647.
  18. Seftel, A. (2011). Re: Effect of Vitamin D Supplementation on Testosterone Levels in Men.Journal of Urology, 186(1), pp.239-240.
  19. Lerchbaum, E., Pilz, S., Trummer, C., Schwetz, V., Pachernegg, O., Heijboer, A. and Obermayer-Pietsch, B. (2017). Vitamin D and Testosterone in Healthy Men: A Randomized Controlled Trial.The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 102(11), pp.4292-4302
  20. He CS, Aw Yong XH, Walsh NP, et al. Is there an optimal vitamin D status for immunity in athletes and military personnel? Exerc Immunol Rev. 2016;22:42–64.
  21. Wilborn, C., Kerksick, C., Campbell, B., Taylor, L., Marcello, B., Rasmussen, C., Greenwood, M., Almada, A. and Kreider, R. (2004). Effects of Zinc Magnesium Aspartate (ZMA) Supplementation on Training Adaptations and Markers of Anabolism and Catabolism. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 1(2
  22. Cordova A, Navas FJ: Effect of training on zinc metabolism: changes in serum and sweat zinc concentrations in sportsmen. Ann Nutr Metab. 1998, 42: 274–282. 10.1159/000012744.
  23. Brilla LR, Conte V: Effects of a novel zinc-magnesium formulation on hormones and strength. J Exerc Physiol Online. 2000, 3: 26–36
  24. Dietary Zinc Acts as a Sleep Modulator. (2017).International Journal of Molecular Sciences, 18(11), p.2334.
  25. Abdulrahman A. Case report effect of testosterone boosters on body functions: Case report. Int J Heal Sciences 2018; 12:83-87.
Liam Agnew
Aθλητικός Διατροφολόγος και Personal Trainer
Προβολή του προφίλ του Liam Agnew

Ο Liam είναι πιστοποιημένος αθλητικός διατροφολόγος στο International Society of Sport Nutrition και εγγεγραμένο μέλος στο British Dietetics Association’s Sport and Exercise Nutrition. Έχει πτυχίο Bachelor’s of Science σε Sport and Exercise Science και είναι απόφοιτος ISSN Diploma σε Applied Sport and Exercise Nutrition.

Ο Liam είναι ένας έμπειρος personal trainer και βοηθάει τους πελάτες του να φτάσουν τους fitness στόχους του με πρακτικές διατροφικές και προπονητικές συμβουλές οι οποίες βασίζονται σε έρευνα.

Στον ελεύθερο χρόνο του ο Liam έχει αγωνιστεί σε πολλούς αγώνες powerlifting, ενώ απολαμβάνει το περπάτημα, το ποδόσφαιρο και το να φτιάχνει συνεχώς νέες συνταγές. Μάθετε περισσότερα για την εμπειρία του Liam εδώ .

myprotein